«خوب، هیچ کس کامل نیست!»
تاکنون چند بار فروتنانه این جمله را در مورد خود گفتهاید؟ راستی!؟ خوب، تابهحال چند بار با شنیدن انتقادی در مورد خودتان آنچنان از کوره در رفتهاید که دیگران از ترس اینکه به آنها حمله نکنید، کنار کشیدهاند؟ شاید بگویید: «درست است که من فرد کاملی نیستم اما این بدان معنا نیست که هر کسی بخواهد به من بگوید که چه چیزی درست و چه چیزی اشتباه است و یا درست دست بگذارد روی نقطه ضعف من!» هدف من نیز از نوشتن این مقاله این نیست که یاد بگیرید چگونه میتوانید انتقادات را بپذیرید (گر چه هدف بدی هم نیست) بلکه در انتهای این مقاله فقط خواهید آموخت که چگونه میتوانید انتقادها را بشنوید. اما چرا باید انتقادها را شنید؟ جدا از اینکه بسیاری از انتقادها به نفع ما هستند و میتوانند بهراستی درست باشند و به کارمان بیایند، نحوهی برخورد شما با انتقادهای دیگران نشاندهندهی میزان بلوغ احساسی و فکری شماست.
در زندگی، همهی ما در برابر نوع واکنشمان نسبت به دیگران و انتخاب الفاظ و کلمات خود مسئولیت داریم و عواقب رفتار و سخنانمان گریبانگیر خود ما خواهند شد. علاوه بر این با نشاندادن واکنشهای احساسی و بیمنطق، به دیگران خواهیم فهماند که فرد بالغ و مورد اطمینانی نیستیم.
حال اگر شما نیز به این نتیجه رسیدهاید که بهتر است توانایی شنیدن انتقاد دیگران را داشته باشید، پس بهتر است بدانید که برای شنیدن انتقاد دیگران باید:
آرام باقی بمانید
اولین قدم در توانایی شنیدن انتقادها، این است که بتوانید آرام باشید. میدانم که کار چندان راحتی نیست، بهویژه اگر در برابر افرادی قرار گرفته باشید که انتقاد خود را به شکل نفرتآوری بیان میکنند اما کلید موفقیت در آرامماندن این است که بهجای اینکه بر سخنان فرد منتقد تمرکز کنید، به رفتار خود توجه کنید. به یاد داشته باشید که در برابر دو انتخاب قرار دارید که نتیجهی نهایی را در این شرایط تعیین میکنند. اینکه فرد منتقد چه میگوید و اینکه انتقاد وی درست است یا خیر. اکنون مهمتر از دانستن حقیقت این است که شما چه رفتاری را در پیش خواهید گرفت.
پس: در اولین قدم به محقبودن و یا نبودن دیگران توجهی نداشته باشید، مهم رفتار شماست.
انتقاد طردکردن نیست
برای اغلب ما انتقاد به معنای طردشدن است. برای اینکه بتوانید در برابر انتقاد دیگران آرام بمانید و واکنشی درست و منطقی داشته باشید، باید ارزش واقعی خود را بشناسید و بدانید ارزش شما چیزی نیست که با انتقاد افراد از بین برود.
به خود فرصت دهید
برای اینکه بتوانید واکنش مناسبی در برابر انتقاد داشته باشید، به خود فرصت دهید. بلافاصله شروع به حرفزدن نکنید. برای غلبه بر احساسات خود چند بار آهسته و عمیق نفس بکشید. تا ده بشمارید… نمیدانم اما هر کاری انجام دهید تا بتوانید در آرامش به این نکته بیندیشید که هدف فرد منتقد چیست. گاه، برخی از افراد تنها به این دلیل انتقاد میکنند که بتوانند اعتمادبهنفس شما را تخریب کنند. در چنین شرایطی با یک لبخند، سکوت و یا گفتن جملهی «ممنونم اما من کارم را خوب بلدم!» میتوانید این افراد را مقهور خود کنید اما گاهی فرد منتقد بهراستی محق است. بهطور مثال ممکن است رییس شما بهخاطر خطایی که انجام دادهاید از شما انتقاد کند. در این شرایط نیز زمان کوتاهی برای کنترل احساساتتان ساکت و آرام بمانید و سپس با لحنی آرام، سوالاتی در مورد جزییات ماجرا بپرسید و از وی بخواهید که بهطور دقیق نکتهای را که باید اصلاح شود برای شما بیان کند. در بیشتر موارد این نحوهی گفتوگو شرایط ملایمتری را بهوجود خواهد آورد که بدون شک به نفع شما پایان خواهد یافت.
سپر دفاعی به خود نگیرید
هنگام مواجهه با یک فرد منتقد، لزوم دفاع از خود بسیار طبیعی به نظر میرسد اما برخلاف آنچه تصور میکنید دفاع، از شما دفاع نمیکند. نفس عمیقی بکشید و به خود بگویید: «من پذیرای هر انتقادی با هر لحنی هستم چون ممکن است این انتقاد به من کمک کند.»
بدون شک در ابتدا بسیار مشکل خواهد بود که این رویه را در پیش گیرید اما خسته نشوید و ایمان داشته باشید با پیروی از این روش در محیط کار و زندگی اجتماعی و خانوادگیتان، تغییراتی بسیار مثبت رخ خواهد داد که شما را شگفتزده خواهد کرد.
منبع: مجله راز، فریبا جعفری نمینی