گدايی بر در خانهی ملا نصرالدين آمد و او را که در پشت بام مشغول کار بود، به پايين طلبيد. چون ملا پايين آمد، گدا گفت: «برای رضای خدا چيزی به من ده».
ملا عصبانی گفت: «بيا بالای بام» و گدا را بالای بام برد و گفت: «والله در خانه چيزی ندارم.»
گدا نارحت گفت: «چرا پايين نگفتی؟»
ملا گفت: «تو مرا از بالا به زير آوردی و من نيز تو را از پايين به بالا آوردم تا تلافی کرده باشم.»
نکته: انسانها به سه گروه هستند:
ناجوانمردان: کسانی که چه خوب باشی و چه بد در حقت بدی می کنند. آنها پست هستند و هميشه همه را مثل خود به پستی می کشانند.
افراد اثرپذير: موجوديتشان (آنچه هستند) بستگی به طرف مقابل دارد: خوب باشی خوبند، بد باشی بدند. آنها اهل مقابله به مثل و تلافی هستند. اگر آنها را بالا ببری بالا می برندت و اگر به زير بکشی به زير می کشندت.
جوانمردان: (اثرگذارها) آنچه هستند بستگی به آنچه ديگران باشند، ندارد. آنها موجوديتی برای خود تعريف کردهاند و بر اساس آن تصميم می گيرند و اقدام می کنند و چگونه بودن ديگران تأثيری در «بودشان» ندارد.
جوانمردان چنان بزرگمنشانه در مقابل پستی ها و پلشتی های ديگران عکسالعمل نشان می دهند که حتی زشتکارانی را که برای رنجاندن (اثر گذاشتن) آنها اين پلشتی ها را مرتکب می شوند، به خضوع، تسليم و کرنش در برابر عظمت و وقارشان وا می دارند. در واقع جوانمردان با اين کار، نهتنها تغيير نمی كنند بلکه عامل تغيير و بهبود آنها نيز می شوند و زشتکاران را از پستی به فراز می برند. به ياد داشته باشيم دريادل باشيم: دريا نماد عظمت، وقار و تأثيرناپذيری است. او رود و سيل خروشان و سرکش را که به قصد حمله و تهاجم به سويش می تازد، در بزرگی و عظمت خود حل می کند. پس دريا باشيم نه رود.
جوانمرد، چون درياست و بخيل چون جوی. از دريا جوی، نه از جوی. «خواجه عبدالله انصاری»
سعید گل محمدی