دکتر زندگی خانواده، عشق، محبت، تحول
خانواده نخستین عامل در تكوين شخصيت كودكان و نوجوانان و زمينه ساز رشد جسماني، اخلاقي، عقلاني و عاطفي آنان است. اهميت خانواده به اندازه اي است كه سلامت و بالندگي هر جامعه وابسته به سلامت و رشد خانواده هاي آن است. سلامت و رشد خانواده چيزي بيش از فقدان آسيب‌هاي جسماني و رواني است. روان‌شناسان و صاحب‌نظران مکتب کمال، بر این باورند که خانواده پس از حصول تعادل، به تکامل و بالندگی می‌رسد. و آن زمانی است که حداکثر قابلیت‌ها و توانمندی‌های اعضای خانواده، مورد پرورش و توسعه قرار گیرد.
یافته های پژوهش حاضر بیانگر آن است که هر قدر خانواده در اجرای کارکردهای خود عملکرد بهتری داشته باشد، این عملکرد در ابعاد مختلف و در جامعه تأثیر می‌گذارد و به همان میزان باعث افزایش رضایت کلی و همچنین مؤلفه های آن شامل رضایت، مسایل شخصیتی، ارتباط زناشویی، مهارت حل تعارض، مدیریت مالی، فعالیت‌های مربوط به اوقات فراغت، روابط جنسی، فرزندان و فرزندپروری، خانواده و دوستان و جهت‌گیری مذهبی می‌شود. هدف مقاله ی حاضر مروری بر ویژگی‌های خانواده های بالنده و موفق پس از حصول تعادل، تکامل و بالندگی است.
ويژگي های مهم خانواده هاي بالنده و موفق
1- به خاطر آنچه كه دارند سپاس گزارند. تأكيد فقط روي نداشته ها نيست. آن ها عادت كرده اند براي آنچه در زندگي دارند سپاس گزار باشند. و براي رسيدن به آنچه ندارند نیز در حد معقول تلاش كنند. بر اثر چشم و هم چشمي با ديگران، خود و خانواده ی خود را دچار نگراني و تشويش نمي كنند.
2- مي دانند با مهرباني مي توانند مالك قلب‌هاي يكديگر باشند. همسرشان را جزيي از وجود خود مي دانند و خوبی هایش را بازگو مي كنند و در راه كمك به همسرشان تمام تلاش خود را به كار مي بندند و رابطه ای گرم و صميمي برقرار می‌کنند.
3- خوش قول هستند. افراد براي حرف ها و قول هاي خود ارزش قایل مي شوند و خود را مقابل آن‌ها مسئول مي دانند؛ خوش قولي نشانه ي احترام به خود و ديگران است. نسبت به يكديگر خوش بين هستند و نگاهی خوش بينانه به زندگي و اطرافيان دارند.
4- زوجين تعصبات غلط و افكار مزاحم را شناسايي و از خود دور مي كنند و آگاهند كه افكار مزاحم مانند خوره سلامت و روان انسان را از بين مي برند. به جاي تعصبات دست‌و پا گير، انرژي خود را صرف توجه به همسر و خانواده مي نمايند.
5- اوقاتي را براي با هم بودن در نظر مي‌گيرند. در خانواده حضور ملموس دارند. در فعاليت هاي مورد علاقه ی همديگر مشاركت دارند. از وضعيت موجود، شادي ها، غم‌ها و مسایل موردعلاقه ی هم پرس‌وجو مي كنند.
6- وظايف و نقش هاي واضح و روشن دارند و مسئوليت‌ها را به تناسب ظرفيت افراد خانواده تقسيم مي كنند.
7- در اين خانواده ها هيچ گونه چشمداشتي به اموال ديگران وجود ندارد و يكايك اعضاي خانواده تلاش مي‌نمايند در توليد و مصرف خانواده سهم و مسئوليت داشته باشند.
8- رعايت امور بهداشتي (جسم و روان) و تغذيه و سلامتي تن در اين خانواده ها مورد توجه و تأكيد است.
9- زوجين درصدد تملك يكديگر نيستند و از مرز تعادل خارج نمي شوند. زن و شوهر همچنان كه با هم هستند و براي اين وابستگي ارزش قایل اند، استقلال همسرشان را نيز به رسميت مي شناسند. به بياني بهتر به جاي اين كه مال هم باشند، با هم هستند. مانند افرادي هستند كه به اتفاق هم موسيقي مي نوازند. هر كدام ابزار موسيقي خاص خودشان را دارند و از مهارت هاي منحصر به فرد خود استفاده مي كنند. هر كس ساز خود را مي زند، ولي با اين وجود، آهنگ واحدي پخش مي شود.
10- اعضاي خانواده، هنگام اظهارنظر و صحبت با يكديگر، از گفتن و شنيدن و استفاده از واژگان و جملات در شرايط زماني و مكاني مختلف و تأثیرگذاري آن ها در روابط و تعاملات بين فردي آگاه هستند، و با به كارگيري مهارت هاي زباني و مهارت هاي ارتباطي مفيد و مؤثر، بدون تعصب و به طور منطقي به بحث سالم مي پردازند.
11- اين خانواده ها در مقابل سختي ها و مشكلات، تاب می‌آورند و مهارت‌هاي زندگي، از جمله حل مسأله را افزايش می‌دهند و با تدبير با مشکلات برخورد مي‌نمايند.
12- اعضاي خانواده، به زندگی در کنار هم افتخار مي‌كنند و از همدیگر رضايت دارند.
13- ضعف هاي خودشان را مي پذيرند. واقعيت اين است كه هر كس ضعف هايي دارد و به جاي فرو ماندن در ضعف هاي خود و گرفتار شدن در دام يأس و نا اميدي مي كوشند انتقاد پذير باشند و بر ضعف هايشان غلبه كنند و به دنبال بهترين راهكارها هستند.
14- براي خوشبخت كردن خود، مطالعه مي كنند، همواره در پی دانش افزايي و كسب آخرين و جديدترين اطلاعات روز دنيا هستند. در كلاس هاي سخنراني و آموزشي شركت مي نمايند و در صورت نياز و حتي قبل از ايجاد مشكل در جلسات راهنمايي و مشاوره، حاضر مي شوند.
15 – مسایل و مشكلات را بيش از اندازه بزرگ نمي كنند و واقع بين هستند. مي دانند كه همه مشكل دارند و هيچ كس بی عیب نيست.
16- افراد به يكديگر احترام مي گذارند، واژگان و جملات مورد استفاده ی آن‌ها بسيار محترمانه، واضح و بدون كلي گويي است. شخصيت افراد را زير سؤال نمي برند و رفتارهاي ناپسند و غيرمنطقي را مورد تأييد قرار نمي دهند. همه ی اعضاي خانواده بدون قيد و شرط پذيرفته مي شوند. همه دوست داشتني اند، اما امكان دارد بعضي از رفتارها مورد قبول واقع نشوند.
17- اهل گذشت و اغماض اند و كينه ورزی نمی کنند. به راحتي مي توانند گذشت کنند و ناراحتي هاي گذشته را به طور مداوم بازگو و يا در ذهن خود مرور نمي كنند. بيشتر در زمان حال زندگي مي كنند. به طور منطقي براي آينده برنامه ريزي مي كنند و از گذشته پند مي گيرند و آگاهند كه گذشت بهترين اندوخته اي است كه مي توانند در روابط خود با ديگران داشته باشند.
18- انتقاد و زير سؤال بردن رفتارهاي نامطلوب به بهترین روش، يعني در خفا و تنهايي و با زباني نرم صورت مي گيرد. قبل از قضاوت در مورد اين رفتارها، صحبت هاي طرف مقابل شنیده مي شود و پس از جويا شدن علت آن‌ها، در مورد بهترين راهكارها به توافق مي رسند. از مورد انتقاد واقع شدن نمي هراسند و مي دانند كه انسان ها بايد آيینه ی هم باشند.
19- هر يك از اعضاي خانواده نسبت به نظرات، اظهارات، انتقادات و مشكلات مطرح در خانواده، احترام مي گذارند و با گشاده رويي آن را مي پذيرند و به اصلاح و رشد خود بهاي فراوان مي دهند.
20- در اين خانواده ها به موازات رشد فرزندان تلاش بر اين است كه از توانمندي هاي يكديگر به خوبي استفاده گردد.
21- به هنگام تصميم گيري و انتخاب در تمام امور، از جمله امور رفاهي خانواده، مشورت كردن با یکدیگر مورد توجه است و به اعضاي خانواده اهميت داده مي شود.
22- در هر مقام و جايگاهی كه باشند، خود را بالاتر و برتر از همسر خويش احساس نمي كنند.
23- بيشتر در زمان حال زندگي مي كنند نه در گذشته و در زمان آينده غرق نمي شوند. اجازه مي دهند غبار گذشته از شانه هايشان فرو ريزد و آگاه هستند که هر اندازه در تيرگي گذشته گام بردارند، از روشنايي آينده دور خواهند شد. و بنابراين به طور نظام‌مند فكر و امور زندگي را به بهترين نحو برنامه ريزي مي نمايند.
24- آن ها به اصل مشاركت و تساوي در زندگي معتقدند، كمك مي كنند و كمك نيز مي طلبند. متواضع و بردبار و در عين حال داراي عزت نفس و اعتماد به نفس هستند. در زندگي شان هيچ كس مورد بي لطفي قرار نمي گيرد و همه ارزشمندند.
25- در بين اعضاي خانواده سلسله مراتب به خوبي رعايت مي شود. پدر و مادر از اقتدار ويژ ای برخوردارند و در تمامي شرايط پشتيبان هم هستند (حتي اگر اشتباه كرده باشند) و در حضور فرزندان از يكديگر حمايت مي كنند.
ادامه دارد…
منبع: مجله راز، رحمان بابازاده (مدرس و مشاور خانواده)
